Лето. Абай Кунанбаев

Анар Лизари
      (перевод с казахского)


День июля летний пришёл.
Где подснежник рос одиноко
Снова стебли травы большой
Всё покрыли. В пыли дорога.
На кибитке аул,  гремя
Переехал к реке повыше.
Холки куцые жеребят
Над травой чуть видны, и дышат
Тяжело у кобыл бока.
Кони к речке идут напиться,
Как хвостами начнут махать-
Над рекой вверх взмывают птицы -
Утки, гуси... садятся потом.
Молодые казашки юрты
Ставят и, проходя,  бедром
Чуть качнут. Локоток согнутый
Оголится, когда за край
Подшивают  кошму так ловко.
Возвращаясь, их видит бай
Улыбается их сноровке.
Он доволен осмотром стада,
Шутит. Конь в стороне отдыхает.
И кызымка кумыс из саба
Налила, ставит в центр достархана.
Он с почтенными взрослыми пьёт.
Те  смеются, желают удачи.
Мальчик, выпятив круглый живот
Клянчит мясо у матери, плачет.
За подол тянет вниз. А слуга
Всё его подбивает брать больше.
Под наавесом ковёр разостлав,
Самовар ставят, чай в нём клокочет.
Все расселись и пьют из пиал,
С видом важным. Обронит кто слово -
Все кивают, как будто догнал
На байге чей-то  конь другого.
Вышел с палкой в руке аксакал.
Он белей, чем рубаха даже.
На табунщиков покричал,
Чтобы скот отогнали подальше.
Те нарочно в аул на конях
Построптивее  заезжают.
Все в подоткнутых чапанах,
Прибедняются,  клянчат у бая,
Чтобы их пригласил на кумыс.
Молодежь вдоль реки  стайкой дружной
За аулом то вверх, то вниз
Скачут и по гусям из ружей
То палят, то на них ловчих птиц
Выпускают. И сами клекочут,
Когда сокол, упав камнем вниз,
Птицу взял. И довольны очень.
________________________________

Жаз
Жаздыгїн шілде болєанда,
Кґкорай шалєын, бјйшешек,
Ўзарып ґсіп толєанда;
Кїркіреп жатќан ґзенге,
Кґшіп ауыл ќонєанда;
Шўрќырап жатќан жылќыныѕ
Шалєыннан жоны ќылтылдап,
Ат, айєырлар, биелер
Бїйірі шыєып, ыѕќылдап,
Суда тўрып шыбындап,
Кўйрыєымен шылпылдап,
Арасында кўлын-тай
Айнала шауып бўлтылдап.
Жоєары-тґмен їйрек, ќаз
Ўшып тўрса сымпылдап.
Ќыз-келіншек їй тігер,
Бўрала басып былќылдап,
Аќ білегін сыбанып,
Јзілдесіп сыѕќылдап.
Мал ішінен айналып,
Кґѕілі жаќсы жайланып,
Бай да келер ауылєа,
Аяѕшылы жылпылдап;
Сабадан ќымыз ќўйдырып,
Ортасына ќойдырып,
Жасы їлкендер бір бґлек
Кеѕесіп, кїліп сылќылдап.
Жалшы алдаєан жас бала,
Жаєалайды шешесін
Ет јпер деп ќыѕќылдап.
Кґлеѕке ќылып басына,
Кілем тґсеп астына,
Салтанатты байлардыѕ
Самаурыны бўрќылдап.
Білімділер сґз айтса,
Бјйгі атындай аѕќылдап,
Ґзгелер басын изейді,
Јрине деп маќўлдап.
Аќ кґйлекті, таяќты
Аќсаќал шыєар бір шеттен
Малыѕды јрі ќайтар деп,
Малшыларєа ќаѕќылдап.
Бай байєўсым десін деп,
Шакырып ќымыз берсін деп,
Жарамсаќсып, жалпылдап.
Шапандарын белсенген,
Асау мініп теѕселген
Жылќышылар кеп тўрса,
Таѕертеѕнен салпылдап.
Мылтыќ атќан, ќўс салєан
Жас бозбала бір бґлек
Су жаєалап ќутыѕдап.
Ќайырып салєан кґк ќўсы
Кґтеріле бергенде,
Ќаз сыпырса жарќылдап.
Ґткен кїнніѕ бјрі ўмыт,
Ќолдан келер ќайрат жок,
Баєанаєы байєўс шал
Ауылда тўрып кїледі,
Ќошемет ќылып ќарќылдап.