ВИЛЛЕМ ГОДСХАЛК ВАН ФОККЕНБРОХ
(1640-1670)
ХВАЛЕБНАЯ ОДА
В ЧЕСТЬ ЗАРТЬЕ ЯНС, ВЯЗАЛЬЩИЦЫ ЧУЛОК
В БЛАГОТВОРИТЕЛЬНОМ СИРОТСКОМ ПРИЮТЕ
АМСТЕРДАМА;
НАПИСАНА НА КНИЖЕЧКЕ ЕЁ СТИХОВ
“ПРОБУЖДЕНИЕ ОТ ЛЮБВИ”
О ты, что, натрудивши руки,
Воздвиглась ныне на Парнас,
Ты, что радеешь каждый час
О поэтической науке,
О Зара Янс, воспеть позволь
Искусно ты владеешь сколь
Секретами стиховязания –
Опричь вязания чулок;
Неповторим твой дивный слог,
Не выдержит никто с тобою состязания.
Добротна каждая строка,
И я признаюсь поневоле,
Что проживёт она подоле
Наипрочнейшего чулка,–
Покинь же дом сиротский, дай нам
Искусства приобщиться тайнам,
Перо послушное держи,
Пусть не проворство спиц вязальных
Тебя в краях прославит дальных,
А звонкие стихи летят чрез рубежи.
Один молодчик с Геликона
Вчера влетел но мне, крича,
Что у Кастальского ключа
Приказ прочитан Аполлона
(Поскольку должный час настал,
Чтоб был прославлен капитал,
Тот, что твоим талантом нажит),–
Бог соизволил повелеть
Для всех, творить дерзнувших впредь,
Что пишущий стихи – пусть их отныне вяжет.
Перевод с нидерландского Е. Витковского
Willem Godschalk van Focquenbroch
Op Zaartje Jans,
Kouzebraister in 't Diaken Weeshuis t'Amsteldam,
Op haar Boekje genaamt
De Opwekking uit Liefde.
Gy, die met platte Braaisters pooten
Tot op Parnas geklommen zyt,
En die vast daags uw breinkast slyt,
Om daar wat vaarzen uit te stooten:
Vermaarde Braister, Zara Jans!
Wiens geest ik loof dat beter kans
Weet om tien vaarzen toe te takelen,
Dan tot het braayen van een kous;
Uw dichten zyn (spyt Jeud, en Smous)
Van ieder dieze leest geacht als voor mirakelen.
Zy zyn zo schoon, en wel doornaait,
Dat ik durf zweeren by myn buuren,
Dat zy veel langer zullen duuren
Dan al de koussen die jy braait.
Verlaat dan 't klooster van de Weezen,
En doet ons van u vaarzen lezen:
Verlaat de braipriem voor de pen,
En doet lof aan alle hoeken
Des weerelds vliegen, door u boeken:
Zo vliegt ér ook met een de naam van Aferen.
Een zekre vend, voor twee drie dagen
Vertrokken van den Helikon,
Zeid, dat men aan den Hengstenbron
Een wyl de trommel heeft geslagen;
Waar door Apol, de rymelbaas,
Liet roepen met een groot geraas,
(Om zo uw braikunst te verfrayen)
Dat hy voortaan niet hebben wou,
Dat iemand ooit meer spreeken zou
Van 't rymen van een vaars, maar van een vaars te brayen.
Вольное переложение из Поля Скаррона (1610-1660); стихи обращены к «Вергилию с рубанком», столяру Адану Бийо (он же мэтр Адан, 1602?-1662). Имя Бийо известно благодаря переложению В.С. Курочкина – «Истинный пьяница», превратившемся в России, как и во Франции, в народную песню. Привожу ниже оригинал Скаррона.
A Maistre Adam, Menusier de Nevers,
Sur ses Chevilles. Ode. (éctrites en avril-mai 1644)
Toy qui, d'un pied chausse-sabot,
As pû monter dessus Parnasse,
Et dont la main pousse-rabot
Carmes dessus Carmes entasse,
Rare Menuisier de Nevers,
Qui fais bien plustot mille Vers
Qu'une douzaine d'escabelles,
Tes Vers, qui courent l'univers,
Sont leus dans les fines ruelles,
En dépit de l'Envie au regard de travers.
Ils sont, ventre Apollon! si beaux,
Qu'ils dureront, chose certaine,
Plus long-temps que tes escabeaux,
Fussent-ils de Buis ou d'Ebene.
Quitte donc ton mestier de Bois:
Vien voir les Princes & les Rois;
Dis leur tes chansons immortelles.
Par mon chef! je n'en voys pas trois
Qui puissent en dire de telles,
Et ne croy pas en voir de plus de quatre moins.
Un quidan, venu l'autre jour
Des bords de la saincte Fontaine,
Dit qu'on a battu le tambour
Aux environs de l'Hipocrene
Que, pour ton Rabot exalter,
Des Rimeurs le grand Magister,
Par tous les lieux de son Empire
Entendoit que, sans resister
Et sans y trouver à redire,
On ne dit plus "limer un Vers", mais "rabotter".
Paul Scarron
Poesies Diverses. Textes originaux, publiés avec des notes et variantes par Maurice Cauchie. Tome I. Paris, Librairie Marcel Didier, 1947, p. 185.