Лермонтов Демон - начало черновик

Таня Смирнова Переводы
1.

Duch wypEdzienia, Demon smutny
PrzelataL ziemi grzeszny szum,
I lepszych dni wspomnienia cudne
Przed nim cieSniLy siE, jak tLum;
Tych dni, gdy w Swietlnym zyL mieszkaniu,
Jak czysty bLyszczyL cherubin,
I gdy komieta swym bLyskaniem
Z uchmiechem tchliwym powitania
LubiLa siE wymieniC z nim,
Gdy SledziL ciAgle przez tumany -
Duch, zAdny wiedzy, peLny siL -
Gwiazd koczujAce karawany,
Gdy siE w przestrzeni z szczEScia skrzyL,
MiLoSci, wiary peLen byL,
On, pierworodek z dni tworzenia!
Gdy nie znaL gniewu, ni zwAtpienia,
Nie zagLuszyLo biega burz
BezpLodnych wiekOw siE zmienianie...
I wiele... A wszystkiego juZ
PrzypomnieC nawet nie byL w stanie.

2.

W pustyni Swiata czas go ciekL,
Tak dawno bLAdziL duch wyZuty:
I lecieL w Slad za wiekiem wiek,
Jak za minutA mknie minuta -
Ich jednostajny kolej trwaL.
DziS obojEtnie zLo swe siaL,
PanujAc nad znikomA ziemiA.
Bez przeciwnoSci dziaLo szLo
I wszak przyjmowaL chEtnie siemiE -
To wreScie mu znudziLo zLo.

3.

Tu Kaukaz wzdyma siE gigantem,
Gdy nasz wygnaniec raju mknaL:
I Kazbek kantem wstaL brylanta,
S'niegami biaLy kraniec siaL,
A u doLu pEdzAc, nisko CmijAc,
Jak szpara, LEgowisko Zmii,
Sam DarjaL krEciL siE wSrOd skaL.
I Terek, jakby lew kudLaty,
Spod grzywy ryczaL groZ'nie tak,
Co zwierz w wysokogOrskich kwiatach
I w niebie lazurowym ptak
Potoka sLowom przysLuchaLy;
A gEsty kLEby zLotych chmur,
Z poLudnia lecAc miEdzy gOr,
Na poLnoc go odprowadzaLy.
I skaLy, stawszy w ScisLy rzAd,
ObjAte drzemkA tajemniczA,
SchylaLy dumne gLowy stAd,
WSrOd fal schwytaLy swe odbicia.
Zamkowe baszty staLy tam,
PrzegroZno poprzez mgLy patrzyLy -
Na czatach u kaukaskich bram
Wartownikami sA olbrzymy!
ByL dziki, cudny caLy Swiat;
Lecz w duchu nie zostawiL Slad.
OgarniaL pogardliwym wzrokiem
Stworzenie Boga; Zadna mySL
Nie mknie na czoLu go wysokiem -
I nie zachwiaL siE Zaden rys.

4.

I obraz innej wstaL krainy,
Co rozmalowaL dziwny maj:
WspaniaLej Gruzii doliny -
Dywanem kwitL prawdziwy raj!
Przepyszny kraj, szczESliwy kraj!
Gdzie las topoli siE rozwinAL,
A po kamieniom szemrze gdzieS
Stubarwny, dzwiEczny bieg strumykOw,
SzaLasy rOZ, gdzie pLynie pieSN,
S'piewana sLodko przez sLowikOw
S'licznotkom chLodnym na ich czeSC;
Korony сzynar, czarne cienie,
Bluszcz, co owinAL gEsto pni,
Pieczary, gdzie w palAce dni
Obawnie kryjA siE jeleni;
I blask, i szum, i pisk, i skwar,
StudzwiEczny wszEdzie listOw gwar,
I wiatr, i tysiAc pLantOw tchnienie!
ZmysLowy czas - poLudnia trzask,
I wonnych ros na LAkach blask,
I noce, jasne i wilZAce,
Jak oczy, gwiazdy tak gorAce -
Gruzinki wzrokiem jest ich Zar!
Lecz wszEdzie on we Cmie zawiSci
SpoglAdaL jak na pLonny glEd -
W bespLodnej piersi nie zabLyszcy
Uczucie nowe, nowy pEd;
I wszystko, co przed sobA widzieL,
PogardziL on lub nienawidziL.

5.

Wysoki dom, szeroki dwOr
Bogaty GudaL tam zbudowaL...
O, wiele gorzkich Lez kosztowaL
Pokornym sLugom dziwny twOr,
Co skLada cieN na stoki gOr,
Jak Swit dolinE zLotem kropnie.
Tam w skalie wyciosione stopnie,
Gdzie po kamieniom skacze tur -
Te stopnie aZ do rzeki wiodA.
Pod czadrA cOrka ksiEcia mLoda,
Tamara, w ranny czas po wodu
WciAZ do Aragwy chodzi tu.



***


I

Печальный Демон, дух изгнанья,
Летал над грешною землей,
И лучших дней воспоминанья
Пред ним теснилися толпой;
Тex дней, когда в жилище света
Блистал он, чистый херувим,
Когда бегущая комета
Улыбкой ласковой привета
Любила поменяться с ним,
Когда сквозь вечные туманы,
Познанья жадный, он следил
Кочующие караваны
В пространстве брошенных светил;
Когда он верил и любил,
Счастливый первенец творенья!
Не знал ни злобы, ни сомненья.
И не грозил уму его
Веков бесплодных ряд унылый...
И много, много... и всего
Припомнить не имел он силы!

II

Давно отверженный блуждал
В пустыне мира без приюта:
Вослед за веком век бежал,
Как за минутою минута,
Однообразной чередой.
Ничтожной властвуя землей,
Он сеял зло без наслажденья.
Нигде искусству своему
Он не встречал сопротивленья -
И зло наскучило ему.

III

И над вершинами Кавказа
Изгнанник рая пролетал:
Под ним Казбек, как грань алмаза,
Снегами вечными сиял,
И, глубоко внизу чернея,
Как трещина, жилище змея,
Вился излучистый Дарьял,
И Терек, прыгая, как львица
С косматой гривой на хребте,
Ревел,- и горный зверь и птица,
Кружась в лазурной высоте,
Глаголу вод его внимали;
И золотые облака
Из южных стран, издалека
Его на север провожали;
И скалы тесною толпой,
Таинственной дремоты полны,
Над ним склонялись головой,
Следя мелькающие волны;
И башни замков на скалах
Смотрели грозно сквозь туманы -
У врат Кавказа на часах
Сторожевые великаны!
И дик и чуден был вокруг
Весь божий мир; но гордый дух
Презрительным окинул оком
Творенье бога своего,
И на челе его высоком
Не отразилось ничего.

IV

И перед ним иной картины
Красы живые расцвели:
Роскошной Грузии долины
Ковром раскинулись вдали;
Счастливый, пышный край земли!
Столпообразные раины.
Звонко-бегущие ручьи
По дну из камней разноцветных,
И кущи роз, где соловьи
Поют красавиц, безответных
На сладкий голос их любви;
Чинар развесистые сени,
Густым венчанные плющом.
Пещеры, где палящим днем
Таятся робкие олени;
И блеск, и жизнь, и шум листов,
Стозвучный говор голосов,
Дыханье тысячи растений!
И полдня сладострастный зной,
И ароматною росой
Всегда увлаженные ночи,
И звезды, яркие, как очи,
Как взор грузинки молодой!..
Но, кроме зависти холодной,
Природы блеск не возбудил
В груди изгнанника бесплодной
Ни новых чувств, ни новых сил;
И все, что пред собой он видел,
Он презирал иль ненавидел.

V

Высокий дом, широкий двор
Седой Гудал себе построил...
Трудов и слез он много стоил
Рабам послушным с давних пор.
С утра на скат соседних гор
От стен его ложатся тени.
В скале нарублены ступени;
Они от башни угловой
Ведут к реке, по ним мелькая,
Покрыта белою чадрой,
Княжна Тамара молодая
К Арагве ходит за водой.